Cahil Cesareti: Dunning-Kruger Etkisi

Hep merak eder dururdum hafif olan neden çabuk yükselir (zavallı dolu buğdayın boynu niye bükük) diye. Meğer bilimsel bir açıklaması da varmış bu işin.

İş hayatında "kifayetsiz muhteris" diye adlandırdığımız, ne bilgi, ne tecrübe, ne de yöneticilik vasıfları yeterli; ancak üst yönetimin yetkilerle donattığı hırslı yöneticilerle mutlaka çalışacaksınız. Belki de hala çalışıyor ve üst yönetimin bunlara nasıl göz yumduğunu, bu kişilerin de nasıl böylesine kabul görüp de bu kadar yetkiyle donatıldıklarını merak ediyorsunuz. Dunning - Kruger Etkisi bilimsel ve akademik bir çalışma olarak yeterli bir açıklama olacaktır.*

Cornell Üniversitesi’nde 45 öğrenciye bir test yapılıyor. Öğrencilere çeşitli sorular yöneltilip, ardından öğrencilerden “testin sonucunda ne kadar başarılı olacaklarını tahmin etmeleri” isteniyor.**

En başarısızlar; -yani sadece yüzde 10 ve daha az doğru cevap verenler-, testin yüzde 60’ına doğru cevap verdiklerini; eğer iyi günlerinde olsalar idi yüzde 70’ine ulaşabileceklerini söylüyor.

Psikoloji bu bilinçsizliği, “kendi kendini değerlendirme yeteneksizliğine” bağlıyor.

Yani…

İşinde çok iyi olduğuna inanan “yetersiz”; kendini ve yaptıklarını övmekten; her işte öne çıkmaktan; haddi olmayan görevlere talip olmaktan en küçük bir rahatsızlık duymuyor. Aksine bunu bir “hak” biliyor!..

Cornell Üniversitesi’nden iki uzman psikolog; Justin Kruger ve David Dunning “Dunning-Kruger Etkisi” adıyla literatüre geçen ve 2000 yılında kendilerine Nobel Ödülü getiren teorileri bize yabancı değil:

Justin Kruger ve David Dunning’in teorileri özetle şunu diyor:

“Cehalet; gerçek bilginin aksine, bireyin kendine olan güvenini artırır!”

Yani:
- Niteliksiz insanlar ne ölçüde niteliksiz olduklarını fark edemezler.

Yani:
- Niteliksiz insanlar, niteliklerini abartma eğilimindedir.

Yani:
- Niteliksiz insanlar, gerçekten nitelikli insanların niteliklerini görüp anlamaktan acizdirler.

Peki…

ya Peter Prensibi: Her çalışan, iş ortamında yetersiz olduğu noktaya kadar yükselir, der. Bunun doğal sonucu olarak, yüksek makamlar daima yetersiz insanlar tarafından işgal edilir*. (pek inandırıcı değil mi desem)

Sonuçta, "kifayetsiz muhterisler" her zaman ve her yerde daha hızlı yükselecekler ve daha yukarılara çıkacaklardır. Yanılıyor muyum?  Mesela...

• Çok gürültü patırtı eden, çok şey yapıyormuş havası estiren. 
• Koridorlarda hızlı hızlı, düşünceli edayla yürüyen
• Ne olursa olsun, hazırlıklıymış, olacakları önceden biliyormuş gibi davranan.
• Üstlerine karşı son derece kibar; altındakilere (özellikle de en çok ihtiyaç duyduklarına) kötü muamele eden. 
• Astlarına kimin üst olduğunu hatırlatmayı seven. 
• İlk denemede başarılı olamazsa, başarısızlığının belgelerini yok etmeyi unutmayan. 
• Talimatlarını Post-it ile, e-postayla veren böylece astlarıyla yüzleşmekten kaçan.
•  Toplantılarda son sözü mutlaka o söyler, gerekirse başkasının sözünü tekrarlamak pahasına.

Var mı böyleleri iş yerinizde. Hadi canım ordan.

Bulundukları ortama külliyen zarar veren bu "kifayetsiz muhterisler"le mücadele etmenin tek yolu, biraz sabır ve en çok da bilgi ve tecrübe sahibi olmaktır.

*Alıntı: http://blog.milliyet.com.tr/dunning-kruger-etkisi/Blog/?BlogNo=229029

**Alıntı: Soner Yalçın, 15.08.2014